In memoriam David Albahari (1948-2023)
David Albahari (Pejë, 5 maart 1948 – Belgrado, 30 juli 2023) is zeker een van de belangrijkste Servische schrijvers van de twintigste eeuw, deze altijd bescheiden optredende man met de zachte stem. Zijn eveneens fantastische collega Miljenko Jergović noemde hem een gigant die al lang de Nobelprijs had moeten ontvangen. David Albahari publiceerde dertien romans en vijftien verhalenbundels, vaak met de focus op het persoonlijke en het gezin. ‘Als je begrijpt wat er in een gezin gebeurt, begrijp je wat er in de wereld gebeurt. Patronen herhalen zich, alleen de schaal verandert.’
In 1994 ging Albahari naar Calgary (Canada) in exil. Juist op afstand kwam de geschiedenis van zijn vaderland steeds meer naar voren in zijn werk. Aan de hand van zijn eigen autobiografische situatie als emigrant vertelt hij in Moederland (Cossee 2003) het levensverhaal van zijn moeder. De verteller behandelt in de eerste persoon niet alleen haar biografie tegen de achtergrond van de Joegoslavische geschiedenis, maar ook zijn ambivalenties ten aanzien van de omgang met herinnering, identiteit en geschiedenis in zijn nieuwe vaderland. De roman Götz en Meyer (Cossee 2004) verhaalt van de zoektocht naar joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen. Het brengt de verteller op het spoor van twee SS-officieren die verantwoordelijk zijn voor hun moord. Voor de verteller worden de twee mannen zo echt dat hij door hun verleden wordt verbrijzeld.
Als vertaler maakte hij eveneens naam en faam met de Servische vertalingen van o.a. Vladimir Nabokov, John Updike en David Grossman. Dat hij met Grossman een ‘geallieerde’ in het Cossee-fonds had, was voor hem ‘reden tot vreugde’.
Het diner bij uitgeverij Cossee waar David Albahari zijn stadsgenoot Dragan Klaić – auteur van Thuis is waar je vrienden zijn (Cossee 2004) – voor het eerst weer ontmoette, sinds beiden hun geboorteland waren ontvlucht, was voor alle aanwezigen een heel bijzonder moment.
Albahari leed aan de ziekte van Parkinson. Hij kaartte de ziekte op inventieve wijze aan in zijn roman Vandaag is het woensdag uit 2017, over iemand die betrokken was bij misdaden tijdens het Tito-regime, maar na een aanklacht zelf in een kamp belandt en op hoge leeftijd aan Parkinson lijdt.
Hij heeft ons enorm verrijkt met zijn boeken, en Servië ziet er dankzij hem in onze hoofden nu heel anders uit. Bedankt, David Albahari, godzijdank hebben wij jouw boeken.
